გვარი რამაზაშვილის წარმოშობა კვლევის პროცესშია

გვარის წარმოშობის ერთ-ერთი ვერსია არის ასეთი: გვარი მოდის კახეთის მეფის ავ-გიორგის ძმის დემეტრესგან, რომლის მემკვიდრესაც რამაზი ერქვა (ამ შტოს რამაზაშვილთაგან თუ ვინმემ მოაღწია დღემდე უცნობია), არის სხვა ვერსიებიც მაგ.: რომ დროთა განმავლობაში გვარი რამაზაშვილი მიიღო სხვა გვარის წარმომადგენლებმა, ეს ვერსია იხრება იქითკენ, რომ ყველა რამაზაშვილს წარმოშობის ერთი ფუძე არ გააჩნია, არის ამ თეორიის მომხრე სხვა ვერსიებიც.

მიუხედავად აზრთა სხვადასხვაობისა,

ჩვენთვის, ღვთის სადიდებლად რამაზაშვილების გაერთიანების მსურველთათვის

 ჩვენი გვარის -   რ ა მ ა ზ ა შ ვ ი ლ ი ს   ტარება მეტად საპატიოა 

და მიუხედავათ იმისა, ვართ თუ არა ერთი ფუძიდან წარმოშობილნი, 

ჩვენ ვერთიანდებით, რათა ჩვენი ერთობით ვაკეთოთ სიკეთე,

მართლმადიდებლურ ქრისტიანული ანუ ქართული საქმე.

დიდება უფალს!

ღმერთი იყოს ჩვენი მფარველი, ამინ!

 აქ გამოქვეყნდება ჩვენ მიერ მოპოვებული იმ დოკუმენტური თუ მხატვრული ლიტერატურიდან ამონარიდები, სადაც გვარი რამაზის შვილი-რამაზაშვილ-რამაზიშვილი არის ნახსენები 

------------------------------------------------------------------------------------------

სატიველ ბაგრატიონთა ისტორია

თავდაპირველად სატივე,როგორც ჩანს,ამირეჯიბების კუთვნილი მამულია,რომელიც შემდგომ დავითიშვილების ხელში გადავიდა.ერთ-ერთ დოკუმენტში ნათქვამია: ,,..…სოფელი სატივე,ამირეჯიბებისგან ნანსისხლი’’.
როდის გადავიდა სატივე დავითაშვილების ხელში უცნობია,მაგრამ XVII საუკუნის 30-იანი წლებისთვის,რომ დავითიშვილების კუთვნილებაა არაერთ დოკუმენტში დასტურდება.როსტომ მეფის 1634 წლის 23 ოქტომბრის გადაწყვეტილების წიგნში დავით და რამაზ დავითიშვილების მამულის საქმეზე აღნიშნულია, ,,რომ გამოიფიცა დავით და გამოიტანა ფიცითა.. სოფელი სატივე..’’როგორც ამ დოკუმენტით ირკვევა,სატივეზე დავა ჰქონდათ დავით და რამაზ დავითიშვილებს.ეს უკანასკნელი დავითის ძმისწულია,მათ შთამომავლობას შემდგომშიც აქვთ დავა სატივეზე.

თ. ლაცაბიძე ხაშურის რ-ნი 2000 წ. გრაფიქსი

------------------------------------------------------------------------------------------------

"ბაგრატიონ-დავითიშვილების წარმოშობის ისტორია ასეთია: ალექსანდრე I კახთა მეფეს (1476-1511) ორი ძე ჰყავდა - გიორგი და დემეტრე. გიორგის მეფობა სურდა, ამიტომ მან მამა მოკლა, ძმას კი თვალები დათხარა. ამის გამო მას ავ-გიორგის უწოდებენ. რაც შეეხება დემეტრეს, იგი ქართლში გადავიდა და სათავე დაუდო ახალ სათავადო სახლს - დავითიშვილებისას.

რამაზიშვილები დავითიშვილების განაყოფია: დავითიშვილებს შორის მომხდარი კონფლიქტის შედეგად ერთ-ერთი ძმის - რამაზის - ჩამომავლებს რამაზიშვილები ეწოდათ. XVIII საუკუნის ბოლოს მათ დავითიშვილის გვარი დაიბრუნეს. მათი შთამომავლები დღესაც საქართველოში ცხოვრობენ.

გოჩაშვილების განშტოების ფუძემდებელი კი ქართლის სამეფოს ცნობილი პოლიტიკური ფიგურა, სიმონ I (1556-1600) ერთგული თანამებრძოლი და მეწინავის (საბარათაშვილოს) სარდალი გოჩა ბატონიშვილი იყო.

XVIII საუკუნის ბოლოსა და XIX საუკუნის დასაწყიში ფეოდალურ გვართა ერთმა ნაწილმა თავისი ძველი, ძირითადი გვარი დაიბრუნა. ასე მოხდა მუხრანბატონებისა და დავითიშვილების შემთხვევაში.

ბაგრატიონთა დინასტიის მეფობა საქართველოში შეწყდა XIX საუკუნის დასაწყიში, როცა რუსეთმა საქართველოსთან დადებული ხელშეკრულება დაარღვია, საქართველოში მეფობა გააუქმა, ხოლო უკანასკნელი ქართველი მეფე სახლეულითურთ რუსეთში გადაასახლა."

http://children.dsl.ge/istoria/bagrationebi.htm

გამოყენებული ლიტერატურა:
ტექსტი მომზადებულია 
დავით ნინიძის საგაზეთო სტატიების მიხედვით
გაზეთი „ციცინათელა“
№№ 4,5,6,7,8, 1996 წ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

დავითიშვილი – თვალდამწვრიშვილი – ბაგრატიონი

დავითიშვილი, ისევე, როგორც თვალდამწვრიშვილი, არის სამეფო გვარი – ბაგრატიონი.

თავის წიგნში, იოანე ბაგრატიონი აღწერს საქართველოს თავადაზნაურთა გვარებს და წერს: „თავადი დავითისშვილნი, არიან გვარით ბაგრატიონნი, რომელნიც აწ მოსახლეობენ ქრცხინვალის, კერძოდ, ნულის ხეობაში (შინდისში, კარბში, ფცაში, აბანოში). არიან ორ სახლად: ზაალისშვილებად და ელიზბარისშვილებად, ხოლო სხვანი, მდაბალნი ამათისა გვარისანივე, არიან ფცის მოსახლენი: შანშეშვილები და სხვანი კვლავ ლეონისშვილებად.”

„ბაგრატიონნი – გაიყარა რა ქართლის (კახეთის); ავგიორგის ძმის, ალექსანდრეს ძეს, დემეტრეს ჰყავდა ორი შვილი: დავითი და რამაზი. აქედან გაჩნდა გვარები: დავითიშვილი და რამაზიშვილი“.

ასე რომ, დღევანდელი დავითიშვილები და რამაზიშვილები არიან ბაგრატიონები.

შემდეგ დაიწყო სომხეთისა და რუსეთის მიერ ერთობლივად ქართული გვარების შეკვეცა. ბაგრატიონ-დავითიშვილი 1886 წლის აღწერიდან დავითიშვილებს წერდნენ დავიდოვად ან დავითოვად და ასე შემდეგ.

"როგორ წარმოიშვა ქართული გვარ-სახელები"

ინტერნეტ ჟურნალი "თბილისელები"
2011-10-17
ნონა დათეშიძე 

---------------------------------------------------------------------

ვახუშტი ბატონიშვილი

აწინდელთა მთავართა გუართათვის

ხოლო აწინდელთა მთავართა და წარჩინებულთა გუარნი ესენი არიან: ბარათაშვილი, რომელთა უპყრავთ გაჩიანისა და გარდაბანისა საერისთონი ტფილისის სამხრით, ვიდრე ლორე-ფანავრამდე, თვინიერ მეფისა სახასოთა და შეწირულობათა ეკლესიათათა. ხოლო იტყვიან ესენი ჩამომავლობასა ქაჩიბაძისასა, რომელსა აცხადებს გუჯარნი და სიგელნი მათნი მეფეთაგან წყალობისანი. კუალად ყაფლანისშვილი და აბაშისშვილი სამთა ძმათა შვილობასა. არამედ ყაფლანისშვილი იტყვის გუარობასა მათსა გინა ორბელიანობასა, გარნა იყო ორბელიანი სხუა და ქაჩიბაძე სხუა გუარი, არამედ ოდეს განიყვნენ ძმანი, ბარათასაგან არიან ბარათიანნი, რომლისა მიერ ეწოდა ადგილთა მათ საბარათიანოდ, ხოლო აბაშისაგან აბაშისშვილნი და ეგრეთვე სხუანი, რომელნი არიან ბარათიანთაგანნივე. გარნა საგონებელ არს ყაფლანიანთაცა მესამესა ძმასა ეწოდა ორბელი, და მის მიერ ორბელიანნი იწოდნენ, თვარე წინათქმულნი არა განმართლდებიან. ხოლო ბარათანთ გუჯარსა შინა, რომელ არს ბეთენიას, წერილ არს: მეფემან ალექსანდრემ, ძემან გიორგი მეფისამან [აქ იგულისხმება ალექსანდრე I კონსტანტინეს ძე 1412-1442 წწ.], გაჰყარნა სამნი ძმანი - აბაში, გუგუნა და დავით. აბაშისაგან აბაშიშბილნი, გუგუნასაგან ბარათიანნი და დავითისაგან ყაფლანიშვილნი არიან. ხოლო სომხითის მელიქი არა არს გუარი, არამედ სომეხსა ვისმე პატივსცა შააბაზ გამოჰმადიანებისათვის. არღუთაშვილი აწ აზნაური, გარნა მხარგრძელნი არიან. ხოლო ზურაბისშვილს, იარალისშვილს და სოლაღაშვილს იტყვიან არა ბარათიანობასა, არამედ მამულნი და სასაფლაონი მათნი აჩენენ მასვე ყოფასა. კუალად დოლენჯისშვილი აწ ჩამოსულნი მესხიდამ. ყარაბუდაღისშვილი მოვიდა მარიამ-ჯუარის კახეთიდამ. ხოლო მცხეთის დასავლით და მტკურის სამხრით ციციშვილი, რომელი ძუელადვე მოვიდა ფანასკეთიდამ, ჯავახისშვილი; ხოლო მოურავისშვილი არს სააკაძე და მეფისაგან გამთავრებული; როჭიკაშვილი არს შალიკაშვილი, მოვიდა სამცხიდამ. ხოლო შიდა ქართლს ამილახორი, არამედ არა არს გუარი, გარნა წესი მეჯინიბეთხუცობისა, ვითარცა უწოდებენ სპარსნი, ხოლო გუარი ზედგინიძე არს და პატივცემული მეფეთაგან მთავრობით, ვითარცა აჩენს გუჯარნი მათნი. აბაშიძე, ფალავანდიშვილი და ამირეჯიბი. ამათ ერთობასა შინა აქუნდათ მამულნი იმერეთს და ქართლსა შინა, და შემდგომად განყოფისა სამეფოსა, ერთი ძმა იქით და ერთი აქათ დაშთნენ, ვითარცა აჩენს მამულნი და სიგელნი მათნი. ავალისშვილი, რა დაშთა ხეობა მეფესა ქართლისასა, ეგრეთვე ერთი ძმა დაშთა აქ და მეორე სამცხეს. მაჩაბელი იტყვის ანჩაფიძეობას, აფხაზეთიდან მოსვლას, გარნა ახალი არს. ხერხეულიძე იყო სამცხეს და იტყვის ოსობას, არამედ არს მოსვლა მისი შემდგომად გაყრილებისა. ფავლენისშვილი იტყვის მხარგრძელობასა. ხოლო კუალად მესხი ამილახორისშვილი, დიასამიძე, შალიკაშვილი და თაქთაქისშვილი შემდგომად თათრობისა ჩამოვიდნენ სამცხიდამ; ჩხეიძე მოვიდა იმერეთიდამ. ხოლო რამაზისშვილი და დავითისშვილი არიან ავგიორგის ძმის დიმიტრისაგან, რომელი არჩინა მეფემან, და არიან მიერითგან აქა. ხოლო იალბუზის კალთათა ქსნის ერისთავი და არა ქვენაფლაველისაგან, არამედ იტყვის ბიბილურობასა. ხოლო არაგვის ერისთავი - და აღვწერეთცა, ვითარცა არიან, არამედ გუარს სიდამონობას იტყვის. ხოლო მუხრანის ბატონი და გოჩაშვილი, აწ მთავარნი, არამედ გუარი მეფეთა ბაგრატიონთა არიან, ვითარცა აღწერილნი არიან.

რამაზაშვილი - ფეოდალური საგვარეულო ქართლში. "ვახუშტი ბატონიშვილი რამაზაშვილებს თავადთა შორის მოიხსენიებს." "აწინდელთა მთავართა გვართათვის". იგი წერს: "ჩხეიძე მოვიდა იმერეთიდან, ხოლო რამაზისშვილი და დავითასშვილი არიან ავგიორგის ძმის დიმიტრისაგან, რომელი არჩინა მეფემან და არიან მიერთაგან აქა."
რამაზაშვილები იყვნენ აზნაურებიც, ცხოვრობდნენ და ყმები ჰყავდათ ალგეთში

"საქართველოს თავადაზნაურთა გვარები"
გვ. 135 , 2000 წ. გამოცემა
ავტორი: ლევან ბერაია 

------------------------------------------------------------------------------------------

იყო ვინმე ტურა რამაზაშვილი კახელთა და ლეკთა შორის სიმამაცითა და თავზეხელაღებულობით სახელგანთქმული, ლეკებს შავი დღე ადგათ რამაზაშვილისა და მისი ქართული გუნდის შურისმგებლური თავდასხმებისაგან, ერთხელაც მობრუნდა ტურა ლეკთა მორიგი დევნიდან, მრავლად ლეკი ტყვეებიც მოიყვანა და ქონებაც ბლომად ჩამოიტანა თავისი ფეხმძიმე ცოლის გულგასახარად, თურმე მანდატურთუხუცესი პაატა ჩოლოყაშვილი მტრობდა რამაზაშვილს და მაშინვე ბრძანებაც გაუგზავნა ახლავე ყველაფერი ტყვეებიც და ქონებაც ჩემს ჩაფრებს გამოატანეო, ცოტა ხანს მაცალეთ, მშობიარე ცოლს ნუ მომიკლავთ და მერე ყველაფერს აგისრულებთო შეეხვეწა რამაზაშვილი, ჩოლოყაშვილმა კი რამაზაშვილის ვედრება აინუშიც არ ჩააგდო და რაც ბრძანა კიდევაც აისრულა, ქვეშევრდომის ნაალაფარი დაისაკუთრა.
გაცოფებულმა რამაზაშვილმა ქართველობაზე ხელი აიღო, ჭარში გაიქცა და იქაური ლეკების ბელადი შეიქმნა,
ახლა ლეკების რაზმით თავის სამშობლო კახეთს აოხრებდა, პ ჩოლოყაშვილმა კახთა ჯარი შეჰჰყარა და რამაზაშვილის მოსასპობად გაემართა, ისიც დაუხვდა ლეკთა ჯარით, პირველი დატაკება და მაშინვე უკუიქცა რამაზაშვილი, გამოედევნა ჩოლოყაშვილი, ერთ ვიწრო ხევში რომ შეცვივდნენ რამაზაშვილისაგან წინასწარ ჩასაფრებულმა ლეკებმა ორივე მხრიდან თოფის სროლა ასტეხეს, კახელები უკუიქცნენ, ჩოლოყაშვილს ცხენი წაექცა და ზედ დაენარცხა, მიუსწრო ტურამ წაქცეულს, ზედ დააფრინდა და წიხლებით მანამ სცემა სანამ გულ-ღვიძლი არ ჩაუნთხია და სული არ გააფრთხობინა.

-----------------------------------------------------------------------

რამაზიშვილი - 1715 წლის რუისის სამწყსოს დათრით ლევან, გიორგი და ზურაბ რამაზიშვილები ფცაში მოსახლეობდნენ. სამივე კომლს მიწერილი აქვს "თავადი".

-----------------------------------------------------------------------

აზნაური რამაზიშვილი 1756 წლის ზემო ქართლის მორიგე ლაშქრის ნუსხაშია მოხსენიებული (ქსძ 1965, 405). 1715 წელს გიორგი რამაზიშვილს ელიზბარ დავითიშვილთან სამამულე დავა ჰქონია (ქსძ 1972, 260-263) 1750 წელს განჩინებაში რიკაძეების საქმეზე ვხედავთ ბეჟია და ვახტანგ რამაზიშვილებს (ქსძ 1972, 385).
ვახუშტი ბაგრატიონის მიხედვით "ხოლო რამაზიშვილი და დავითიშვილი არიან ავგიორგის ძმის დიმიტრისაგან, რომელ არჩინა მეფემან და არიან მიერთაგან აქა" (ქსძ 1973, 34) (705).

"საქართველოს თავად-აზნაურთა გვარების ისტორია"
გვ. 276, 2011 წ
ავტორი: როლანდ თოფჩიშვილი

---------------------------------------------------------------------